Hoogbegaafdheid en angst

Angst kent vele voedingsbodems: traumatische ervaringen, overweldigende fantasie, gebrek aan veiligheid, gebrek aan overzicht, groot verantwoordelijkheidsgevoel, angst voor angst, falen, perfectionisme denkniveau en –vermogen. Het zijn slechts voorbeelden uit een breder scala. Omgaan met angst vraagt om spiegeling vanuit je omgeving waar anderen jouw beleving en gevoelens ‘zien’ of beter nog, begrijpen. Voor uitzonderlijk begaafde mensen is het heel moeilijk om deze spiegels te vinden: er gaat een intense belevingswereld schuil achter de oppervlakte. Als je merkt dat je omgeving dit niet ziet, begrijpt, laat staan doorgrond, kan verwarring de ontwikkeling van je zelfbeeld negatief beïnvloeden.

Zelfbeeld

Het hebben van een zelfbeeld is essentieel om te kunnen functioneren. Je ‘zelfbeeld’ is minder van ‘jezelf’ dan je wellicht zou denken. Dit komt doordat het opbouwen van je zelfbeeld wordt beïnvloed door de wijze waarop je je tot anderen verhoudt. ‘De bouwstenen van anderen bouwen jouw zelfbeeld.’ (Steven Pont, 2011. Lezing: Hoe komt mijn kind aan zijn zelfbeeld en wat is mijn ouderlijke invloed daarop?)

Wederkerig proces

Als je het bovenstaande op je in laat werken, zou je verwachten dat er sprake is van een wederkerig proces. De een beïnvloedt het zelfbeeld van de ander en de ander beïnvloedt het zelfbeeld van de een. Dit is in de maatschappij ook waarneembaar. In een wereld waarin het ‘ik’ steeds meer centraal lijkt te staan, blijven veel mensen zoeken naar erkenning door anderen middels het vormen van een groep, kijk naar facebook en instagram; wie ben je zonder ‘vrienden’?

Ben je een ik op ontdekkingstocht naar je ‘zelf(beeld)’?

of

Ben je jezelf op zoek naar ‘wie ben ik?’

Veelzijdig, dynamisch, eigenzinnig

De eerste vraag is essentieel om te kunnen functioneren en houdt ons allen in meer of mindere mate bezig. 

Uitzonderlijk begaafde kinderen zijn van nature veelzijdig, dynamisch en in hoge mate eigenzinnig (P. Susan Jackson). Zij blijven vanaf jonge leeftijd dicht bij zichzelf (autonoom) en worden op zeker moment geconfronteerd met een wereld waarin de meerderheid van de mensen deze intense interne beleving, uiting en verschijning niet herkent, begrijpt, laat staan erkent. En daar dient zich op jonge leeftijd al een grote levensvraag aan, die bij anderen wellicht nooit opkomt: ‘Wie ben ik in deze wereld?’

Angst

Als de maatschappij zich niet herkent in jouw vraag, je niet serieus neemt of positief kan spiegelen, hoe moet je dan te weten komen wie je bent en wat de meerwaarde is van jouw bestaan in deze wereld?

Kun je je voorstellen welke angsten deze grote vragen, die nog grotere vragen oproepen, met zich meebrengen als er niemand is met wie je dit zou kunnen delen? Angst is een slechte raadgever, het maakt je tot een schaduw van wie je werkelijk bent en het bouwt muren om je heen om je te wapenen uit zelfbehoud.

Belangrijke anderen

Uitzonderlijke begaafden hebben belangrijke anderen nodig die  nieuwsgierig en oprecht geïnteresseerd zijn in hun belevingswereld, bereid zijn om steen voor steen de muur met respect en begrip af te breken. Zodat er weer ruimte kan ontstaan om in eigenheid te ‘zijn’, groeien en bloeien in de maatschappij.

Tijdens het symposium Highly gifted: welcome to my world (2017) sprak Susan Jackson, oprichter en hoofdtherapeut van ‘Diamon Institute’ over het ontrafelen van angstproblemen in het leven van uitzonderlijk begaafde kinderen.